طرح صنعتی و اثر هنری کاربردی
آثار هنری کاربردی آثار هستند که در طی یک فرآیند صنعتی قابلیت تبلور بر روی یک کالا را دارند و متعاقب آن قابل استفاده تجاری میباشند. البته این قبیل آثار اغلب به صورت اشکال سه بعدی بر روی کالاها تبلور مییابند. با توجه به تعریف فوق، میتوان گفت که تعریف مقرره در ماده 20 قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری قابلیت شمول بر این قبیل آثار را دارد و آنها را می توان در قالب طرحهای صنعتی مورد حمایت قرار داد.
- انواع طرح
از آنجاییکه بررسی انواع طرح میتواند در تعیین ساز و کارهای حمایتی از آن موثر باشد لذا در این قسمت به بررسی و تعریف انواع مهم طرح میپردازیم:
1-4-1- طرح ترسیمی
در یک تقسیمبندی کلی طرح به طرحهای ترسیمی و کاربردی تقسیم میشود. در طرحهای ترسیمی طراح احساسات فیالبداهه خود را در رابطه با موضوعاتی از قبیل انسان، حیوان، گیاه و اشیاء بیان و بر روی کاغذ پیاده میکند؛ به نحوی که قابلیت و امکان ساخت کالایی از روی آن وجود ندارد و در واقع در این طرح، طراح در طراحی، اصول و قواعد از پیش تعیین شدهای را ملاک طراحی قرار نمیدهد و همانطور که گفتیم فیالبداهه احساسات خود را در رابطه با موضوعاتی از قبیل طبیعت و انسان بیان و بر روی کاغذ پیاده میکند؛ مانند آثار گرافیکی. عکس، مجسمه، طرحهای معماری.
1-4-2- طرح کاربردی
در مقابل طرحهای ترسیمی طرحهای کاربردی قرار دارند که در آنها طراح براساس اصول و قواعد از پیشتعیین شده و به صورت مرحله به مرحله مبادرت به خلق طرح مینماید. در واقع در این قبیل طرحها، اگرچه طراح ابداعات ذهنی خود را ابتداء بر روی کاغذ پیاده میکند، لیکن هدف و قصد او ان است که با رعایت اصول و قواعد از پیش تعیین شده جنبه کاربردی به آن بدهد. البته باید گفت که طرحهای کاربردی در معنای عام کلمه شامل طرحهای صنعتی نیز میشود. به عبارت دیگر طرحهای کاربردی در معنای عام و در صورتی که به نحوی از انحاء با شکل و ساختار یک کالا مرتبط باشند، میتوانند در قالب طرح صنعتی قابل حمایت باشند یا حتی اگر چنین طرحهایی ماهیت دوگانه داشته باشند؛ یعنی علاوه بر ارتباط با شکل یا ساختار کالا جنبه فنی و کارکردی داشته باشد، ظاهراً از حیث شکل و ساختار میتواند در قالب طرح صنعتی نیز قابل حمایت باشد.
در خاتمه این قسمت از بحث لازم به ذکر است که در برخی از نظامهای ملی، آن دسته از طرحهایی که به منظور ایجاد جذابیت در ظاهر یک کالا خلق میشوند در قالب طرحهای ثبت شده یا زیبایی شناختی مورد حمایت قرار میگیرند و طرحهایی که تنها به شکل و ساختار یک کالا آن هم از بعد داخلی مربوط میشوند و عنصر چشمگیر بودن یا زیبایی شناختی در انها نقش ندارد در قالب طرحهای کاربردی یا ثبت نشده مورد حمایت قرار میگیرند.
1-4-3- طرح صنعتی
همانطور که قبلاً گفتیم طرحهای صنعتی یکی از مصادیق طرحهای کاربردی در معنای عام کلمه هستند که موجب تغییر در ترکیب یا شکل یک محصول و کالا می گردند و با طرحهای کاربردی محض که صرفاً جنبه فنی و موجب تغییر ظاهری کالا نمیگردد تفاوت اساسی دارد.
1-4-4- طرح تزئینی
طرحهای تزئینی یکی از مصادیق طرح-های صنعتی است که در بر دارندهی ویژگیهای مربوط به شکل و ساختار یا نقوش و تزئینات به کار رفته در یک کالا میباشد و صرفاً به ابعاد ظاهری و بیرونی کالا مربوط میشود و چون عنصر چشمگیر بودن از جمله مهمترین شروط ماهوی آن میباشد از آن به طرحهای تزئینی یا زیبایی شناختی نیز تعبیر شده است.
در خاتمه این قسمت از بحث لازم به ذکر است که طرحهای صنعتی را میتوان به لحاظ موضوع نیز مورد تقسیمبندی قرار داد.
بطور خلاصه سرفصلهای مربوط به معرفی محدودههای عمومی فعالیت حرفهای طراحان صنعتی را میتوان به شرح زیر احصاء کرد:
– مبلمان و عناصر دکراسیون
– لوازم خانگی و آشپزخانه
– وسایل حمل و نقل
– تجهیزات پزشکی، علمی و آزمایشگاهی
– وسایل برقی و الکترونیک
– کفش، کیف و لباس
– وسایل و تجهیزات صنعتی و کشاورزی
– تجهیزات نظامی و انتظامی
– وسایل بهداشتی و آرایشی زینتآلات
– تجهیزات ورزشی
– محصولات گروه سرگرمی و اسباببازی
– واسط کاربری فضاهای مجازی
– ابزار آلات هنری و موسیقی
– نوشت ابزار
– بستهبندی
البته ممکن است بعضی از محصولات شناخته شده در هیچ یک از گروههای بالا جای نگیرد و بعضی نیز ممکن است به بیش از یک دسته متعلق باشند. به عنوان مثال طراحی ساعت مچی به طور مشخص متعلق به هیچ یک از گروههای بالا نیست و طراحی روشنایی هم در زیر گروه مبلمان و دکوراسیون و هم تجهیزات برق و الکترونیک و هم مبلمان شهری مطرح میشود. این دستهبندی اندیشهی طراحی صنعتی را محدود نمیسازد و تنها برای روشن کردن بعضی از زمینههای رایج مطرح شده است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید: 021-57731 021-57768000 |
ارسال نظر