طرح صنعتی و حقوق مالکیت معنوی
حقوق مالکیت معنوی در معنای وسیع کلمه عبارتست از حقوق ناشی از آفرینشها و خلاقیتهای فکری در زمینههای علمی، صنعتی، ادبی و هنری.
به طور سنتی حقوق مالکیت معنوی به دو شاخه اصلی حقوق مالکیت صنعتی و حق مولف یا حق کپی برداری تقسیم میشود.
غرض از مالکیت صنعتی همانطور که در کنوانسیون پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی آمده است مفهوم عام آن است و این مفهوم نه تنها بر صنعت و بازرگانی به معنای اخص اطلاق میشود، بلکه بر رشتههای صنایع کشاورزی و استخراجی و کلیه محصولات مصنوعی یا طبیعی از قبیل انواع برگ توتون، میوه، دام، گل و مواد معدنی و آبهای معدنی و آرد و دانه نیز شمول دارد.
با توجه به توضیحات فوق، مالکیت صنعتی مجموعه حقوقی را مشخص میکند که هدف آن این است که یک شخص یا یک گروه اعم از حقیقی یا حقوقی بتواند با اطمینان خاطر از تعرض دیگران، به امر تجارت یا صنعت اشتغال داشته و از هرگونه تجاوز از ناحیه اشخاص ثالث مصون و محفوظ باشد. به عبارت دیگر، حقوق مالکیت صنعتی، حقوقی است که هدف از آن، حمایت از فکر و ابتکار یک شخص در برابر اشخاص ثالث و دادن انحصار بهره برداری از نتیجه فکر و ابتکار به صاحب یا مالک آن در اکثر موارد برای مدت معین است.
به عبارت دیگر حقوق مالکیت صنعتی، از آفرینش و خلاقیتهای فکری انسان در حوزه صنعت به معنای عام کلمه حمایت میکند.
حق مولف یا کپی رایت برای مؤلفان و سایر آفرینندگان آثار ادبی و هنری حقوق خاصی را قائل میشود تا آنان بتوانند در مدت زمان معین اجازه بهرهبرداری از آثار خود را به دیگران بدهند یا بهرهبرداری از آن را ممنوع سازند. کپی رایت در معنای وسیع کلمه شامل حقوق جانبی نیز میگردد. به طور خلاصه حق مولف یا حقوق مالکیت ادبی و هنری از آفرینشها و خلاقیتهای فکری انسان در حوزه ادبی و هنری حمایت میکند.
در رابطه با حقوق جانبی ذکر این نکته لازم است که علاوه بر حمایت از آثار ادبی و هنری که ثمرات آفرینشهای فکری میباشند، بسیاری از قوانین ملی از گروههای خاصی که فعالیت آنهادر زمینه فرهنگ، ایجاد سرگرمی و رسانه های گروهی نقش بسزایی دارد، تحت عنوان حقوق مرتبط یا حقوق مجاور یا کپی رایت حمایت به عمل میآورند و معاهدات متعددی در زمینه حمایت بینالمللی از این حقوق به تصویب رسیده است.
ماده 2 کنوانسیون پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی، مالکیت صنعتی را شامل اختراعات، طرحهای صنعتی، علائم تجاری، علائم خدماتی، نامهای تجاری، طرحها، نشانه های منبع، اسامی مبدأ و حمایت در برابر رقابتهای نامشروع دانسته است.
با توجه به مجموع مراتب فوقالاشعار روشن است که طرحهای صنعتی از جمله مصادیق حقوق مالکیت صنعتی هستند؛ زیرا در کنوانسیون پاریس که در مقام حمایت از مصادیق مالکیت صنعتی است، طرح صنعتی به عنوان یکی از زیر مجموعههای حقوق مالکیت صنعتی آمده است.
ارسال نظر